Zdrowe, prawidłowo rozwijające się niemowlę nie wymaga specjalnych ćwiczeń pobudzających jego rozwój ruchowy.
Jednakże w pewnych przypadkach (np. opóźnienie ruchowe, nieprawidłowe napięcie mięśniowe itp.) istnieje konieczność ich zastosowania. Rodzicom, którzy na zlecenie lekarza powinni takie ćwiczenia prowadzić, polecamy odpowiednią lekturę. Proponujemy natomiast niektóre ćwiczenia, jakie można prowadzić z każdym zdrowym dzieckiem. Rodzicom bardziej zainteresowanym problemem gimnastyki niemowlęcej radzimy skorzystać z broszurki na temat gimnastyki dla najmłodszych.
Zanim przystąpimy do takiej „gimnastyki”, zapamiętajmy pewne podstawowe zasady:
- Przystępując do ćwiczeń ruchowych pamiętajmy, by zapewnić dziecku swobodę ruchów. Mięśnie jego powinny być rozluźnione. Nie ustalamy z góry kolejności ćwiczeń, ale prowadzimy je wykorzystując zauważony zamiar ruchowy dziecka.
- Ćwiczenia ruchowe powinny być radosną zabawą dla dziecka i dla nas (musimy nawzajem chcieć się bawić). Dziecko nie będzie swobodne, nie rozluźni swoich mięśni, jeżeli my sami będziemy napięci.
- Nie powinniśmy zmuszać dziecka do wykonywania czynności, przeciwko którym protestuje (płacze).
- Nie wolno prowadzić ćwiczeń, do których dziecko jeszcze nie dojrzało, np. sadzać, gdy nie umie ono jeszcze trzymać głowy, uczyć chodzić, gdy ma trudności ze staniem. W zabawach ruchowych musimy uwzględnić indywidualne tempo rozwoju dziecka, jego rzeczywiste możliwości.
- Pamiętajmy, że nasze ruchy muszą być spokojne, łagodne.
- Ćwiczenia ruchowe najlepiej jest prowadzić przed lub po kąpieli, przez okres 10 do 15 min. Dziecko nie powinno przed ćwiczeniami jeść ani pić.
- Miejscem najbardziej odpowiednim do zabaw ruchowych jest np. stół przykryty kocykiem (twarda powierzchnia).
Przykłady ćwiczeń dla dziecka w I kwartale:
- Należy kłaść dziecko 2 – 3 razy dziennie (np. przed posiłkami, przy przewijaniu) na brzuch, na okres kilku minut. Uważnie obserwujemy jego głowę, z uwagi na trudności dziecka w jej utrzymaniu. Pokazujemy dziecku zabawkę, mobilizując je w ten sposób do unoszenia głowy.
- Wykorzystując naturalne reakcje odruchowe niemowlęcia, możemy prowokować je do pełzania na brzuchu. W tym celu układamy dziecko w pozycji na brzuchu i podpieramy jego stopy przy zgiętych nieco nóżkach. Niemowlę odruchowo prostuje nogi i odbijając sfę od naszej dłoni, pełznie do przodu.
- Możemy brać dziecko na ręce podtrzymując jego plecy i pośladki i obserwować próby utrzymywania głowy w pozycji pionowej (nie dopuszczać do silnych przechyleń głowy).
- Należy kłaść dziecko na bok i pomagać, zachęcać do przewrotu na plecy.
- Wskazane jest podawanie dziecku do rąk zabawki, dotykając zgiętych palców ściśniętej dłoni, aż otworzy ją i obejmie zabawkę.