Zakażenie, choroba przebyta przez matkę może doprowadzić do uszkodzenia płodu. Najbardziej niebezpieczne choroby, które przebyte podczas ciąży mogą wywołać zaburzenia rozwojowe rozwijającego się płodu to: różyczka, cytomegalia, toksoplazmoza, listerioza.

Różyczka jest chorobą zakaźną wywołaną przez wirus. Nie jest ona groźna dla dzieci, ale dla kobiety w ciąży jest bardzo niebezpieczna. Okresem niebezpiecznym dla zachorowania jest okres pierwszych 3 miesięcy ciąży. Zakażenie w tym okresie powoduje powstawanie wad rozwojowych (niedorozwój, ubytki w przegrodach serca), uszkodzenie narządu wzroku (zaćma z postępującą ślepotą), narządu słuchu (głuchota); są to embriopatie różyczkowe. Zapobieganie polega na unikaniu kontaktów kobiety ciężarnej z chorymi, można podawać gamma-globulinę, ale jej działanie nie zawsze daje oczekiwane efekty, lub stosować szczepienia ochronne dziewcząt w wieku 14 – 15 lat.

Cytomegalia – choroba ta jest wywoływana przez wirus, należy do najcięższych zakażeń płodu, przebiegających z żółtaczką, niedokrwistością i skazą krwotoczną.

Listerioza – choroba wywołana jest przez pałeczkę Listeria monocytogenes. Zakażenie następuje przez łożysko, może dojść do obumarcia płodu.

Toksoplazmoza – choroba wywołana jest pierwotniakiem Toxoplasma gondii, który zakaża organizm matki, wnikając do krążenia płodowego, i osiedla się w różnych narządach.

Wszystkie wyżej wymienione choroby płód może przebyć w łonie matki. Jeśli do zakażenia doszło pod koniec ciąży, choroby te będzie przechodził w okresie noworodkowym. Wszystkie przebiegają pod postacią uogólnionego zakażenia, a proces chorobowy rozwija się w wielu narządach: w wątrobie, śledzionie, przewodzie pokarmowym, w mózgu i innych. Najgroźniejsze jest zapalenie mózgu w toksoplazmozie i cytomegalii, albp ropne zapalenie mózgu w listeriozie. Następstwem przebytej choroby jest niedorozwój psychoruchowy lub napady drgawek. Zapalenie siatkówki i naczyniówki oka często towarzyszące toksoplazmozie i cytomegalii może doprowadzić do do uszkodzenia narządu wzroku oraz doprowadzić do ślepoty. We wszystkich tych chorobach, ujawniających się po urodzeniu, występuje żółtaczka o przewlekłym przebiegu. U kobiet w ciąży i u noworodka po urodzeniu można rozpoznać toksoplazmozę na podstawie badań serologicznych (odczyn Sabina-Feldmana).

Leczenie jest możliwe u matki w czasie ciąży i u dziecka po urodzeniu, o czym decyzję musi podjąć lekarz. Rozpoznanie listeriozy opiera się także na badaniu serologicznym (oznaczanie przeciwciał). U noworodka można także wykryć zarazki w moczu.