Przyczyn zagrożenia i zaburzenia wczesnej ciąży jest dość dużo i nie sposób omówić ich wszystkich w jednym artykule. Prawidłowy przebieg ciąży zależy od wielu czynników, z których najistotniejsze, to: stan zdrowia ciężarnej, warunki życia, odżywianie, praca, higieniczny tryb życia i schorzenia matki, czynniki hormonalne oraz immunologiczne.
Jednym z istotniejszych rzeczy, na jakie trzeba zwrócić uwagę w czasie ciąży, to leki, które bezwzględnie nie mogą być przyjmowane przez kobiety ciężarne.

Wpływ leków na rozwój płodu jest nadal kwestią niezupełnie rozstrzygniętą. Przyczyn należy szukać w fakcie, iż przemysł farmaceutyczny dostarcza na rynek, na ogół w szybkim tempie, nowe związki oraz ich pochodne, których działanie uszkadzające płód nie może być jednoznacznie stwierdzone. Należy podkreślić, że liczne badania eksperymentalne na zwierzętach, przeprowadzane z każdym lekiem, nawet w bardzo szerokim zakresie, nie zawsze pozwalają na ustalenie ostatecznych wniosków, co do działania leku w dawkach leczniczych u ludzi.

W przypadku pobierania leku przez matkę, miarą jego szkodliwości dla płodu jest przepuszczalność łożyska dla tej substancji. Chociaż stan wiedzy medycznej na ten temat stale się poszerza, nadal temat przepuszczalności łożyska matki pozostawia wiele kwestii niewyjaśnionych.

Nie ulega dzisiaj wątpliwości, że niebezpieczna dla rozwoju jaja płodowego jest grupa leków cytostatycznych stosowanych w procesach nowotworowych jako antymetabolity. Nie wolno podczas ciąży przyjmować następujących substancji:

• Methotrexate
• E. 39
• Endoxan
• Trenimon i wiele innych

powyższe mogą powodować wady rozwojowe lub poronienia.

Za leki niebezpieczne w czasie ciąży uważa się chininę, leki przeciwzakrzepowe i pewną grupę antybiotyków, np. streptomycyna, która może wywoływać u płodu uszkodzenia słuchu; tetracykliny – uszkodzenia zawiązków zębów i kośćca; chloramfenikol – uszkodzenie układu krwiotwórczego itp.

Natomiast takie antybiotyki, jak erytromycyna, penicylina, ampicylina nie są dla ciężarnej szkodliwe i mogą być stosowane, gdyż nie mają wpływu na zaburzenia w rozwoju jaja płodowego.

Sulfonamidy uchodziły przez długi okres za leki nieszkodliwe i dozwolone do stosowania w każdym okresie ciąży. Obecnie nie są stosowane, ponieważ dochodzi do znacznej ich kumulacji u płodu (szczególnie sulfonamidów o przedłużonym działaniu). Cechują się one długim okresem przebywania w ustroju i specjalnie wysokim stężeniem w organizmie płodu. Niektóre sulfamidy mają działanie leukotoksyczne. Również lek Daraprim, stosowany przy toksoplazmozie, może być niebezpieczny dla płodu w pierwszej ciąży. Zwykle sulfonamidy mogą być stosowane w ciąży zaawansowanej.

Na wcale nierzadkie pytanie ciężarnej, czy ciąża jest przeciwwskazaniem do leczenia robaczycy należy zwrócić uwagę, że leczenie przeciwrobacze kryje w sobie pewne niebezpieczeństwo i ujemne skutki dla ustroju, toteż ostrzeżenie przed takim leczeniem ciężarnych wydaje się słuszne. Przyjmuje się, że leki przeciwrobacze, takie jak pochodne piperazyny, olejek paprotnika, olejek kamosy są w okresie ciąży niebezpieczne. Zarobaczenie tasiemcem było niegdyś leczone korą granatu, preparatami takimi, jak Yomesan, które są znacznie mniej toksyczne niż wyżej wymienione. Mimo to należy przyjąć, że kobiety ciężarne, a zwłaszcza z zagrożoną ciążą, nie powinny być leczone przeciw robaczycom, zwłaszcza w pierwszych trzech miesiącach ciąży.

Za leki bezpieczne w ciąży przyjmuje się dzisiaj szeroko stosowany lek przeciwrzęsistkowy, jak Metronidazol w tabletkach dopochwowych lub Flagyl. Nie stosujemy preparatów psychotropowych, środków neuroleptycznych i przeciwdepresyjnych na własną rękę. Wszystkie tego typu leki (w tym Valium czy Relanium) są z zasady w ciąży zabronione i mogą być podawane tylko po konsultacji i wyraźnemu zaleceniu lekarskiemu.

Omawiając podstawowe, najczęstsze czynniki wpływające niekorzystnie na rozwój płodu, należy poruszyć temat palenia tytoniu przez ciężarną. Nikotyna może powodować uszkodzenie trofoblastu w łożysku, działając toksycznie na śródbłonek naczyń lub prowadzić do obrzęków kosmków w przestrzeni okołonaczyniowej i do zaburzeń w wymianie substancji metabolicznej i tlenu. Noworodki kobiet palących są przeciętnie 150 – 200 g lżejsze niż kobiet niepalących. Częstość porodów przedwczesnych jest u palaczek wyraźnie większa. Stwierdzono, że matki palące rodziły przedwcześnie dwa razy częściej niż matki niepalące. Palenie tytoniu może spowodować u płodu wiele schorzeń i anomalii związanych z układem naczyniowym i krwionośnym, wady serca, alergie. Palenie w czasie ciąży jest niedopuszczalne. Mało tego – w otoczeniu ciężarnej nie powinny przebywać osoby palące, kobieta w ciąży powinna unikać zadymionych pomieszczeń (palenie bierne – jak uważają niektórzy badacze – przynosi jeszcze więcej szkód).

Piwo w ciąży? Kompletnie wykluczone. To samo dotyczy innych alkoholi: wina, whiskey, wódki, likeru. Powinno się nawet zrezygnować z alkoholizowanych słodyczy (cukierki, ciasta z alkoholem). Pewnie niektóre matki Wam powiedzą: „a, ja tam piłam piwo od czasu do czasu i nic się nie stało”. Więc pomyśl, co zrobisz Ty, jeśli nie będziesz mieć szczęścia – czy warto przez całe życie żałować, że nie zrezygnowało się w okresie ciąży ze spożywania alkoholu?

Nieobojętne dla ciężarnej, a przede wszystkim dla rozwijającego się jaja płodowego, są tzw. choroby wirusowe. Szczególnie są one niebezpieczne w okresie organogenezy, tj. rozwoju jaja płodowego w pierwszych trzech miesiącach ciąży.

Przede wszystkim należy wymienić różyczkę, która daje powikłania okresu zarodkowego w 15 – 20% przypadków, następnie nagminne zapalenie ślinianek przyusznych, zakaźne zapalenie wątroby, odrę, chorobę Heinego-Medina, ospę i inne, rzadsze schorzenia wirusowe. Zakażenie ciężarnej krętkiem bladym, czyli kiłą, może w niektórych przypadkach prowadzić do kiły wrodzonej u dziecka.