W III kwartale pojawiają się uczucia, które są wyrazem już nie tylko dążeń i pragnień dziecka, lecz również kształtującej się woli.

Jakże ostro potrafi dziecko zaprotestować, gdy nie podamy mu przedmiotu, którego się domaga. Poprzednio nie sprawiało mu to specjalnej różnicy, którą z kilku zabawek mu podajemy. Teraz zaczyna wybierać. Wyraźnie chce taką, a nie inną zabawkę. Równie silnie potrafi okazywać swoją radość i zadowolenie, gdy uda mu się osiągnąć zamierzony cel (np. wyrzucić piłkę z kojca).

Niczym innym, jak właśnie przejawem budzącej się woli, jest częsty gniew, niezadowolenie, gdy dziecko napotyka jakieś przeszkody podczas swojej zabawy. Niemowlę potrafi okazywać nie tylko swoje uczucia. Również rozróżnia i reaguje na nastroje rodziców. Nasz kontakt emocjonalny z dzieckiem jest coraz lepszy i głębszy. Reaguje ono już nie tylko na wyraz twarzy matki, ojca, ale i na całe sytuacje, sceny, które dzieją się w jego obecności. Spróbujmy np. zatańczyć z dzieckiem, trzymając je na ręce, a najprawdopodobniej zacznie się głośno śmiać. Śmieje się także, gdy bawi je obserwowana sytuacja. Czyż nie jest to przejaw rodzącego się poczucia humoru u dziecka?

Nowym sposobem zachowania, który może pojawić się w III kwartale, jest reakcja lękowa na nowe sytuacje, nie znane otoczenie, obce osoby. Możliwości poznawcze dziecka nie dorównują jeszcze możliwościom zrozumienia. Nowe, nie znane bodźce, które poprzednio wywoływały zaciekawienie, teraz mogą budzić uczucie lęku. Częstość pojawiania się takich reakcji u niemowląt, szczególnie w ósmym miesiącu życia, określona została w psychologii terminem „lęk ósmego miesiąca”.

Lęk dziecka wyraża się przede wszystkim w krzyku, płaczu, próbach „ucieczki” (odwracanie głowy, zamykanie oczu itp.). W tym okresie należy więc szczególnie ostrożnie „przedstawiać” dziecko obcym osobom. Zawsze trzeba to robić w obecności któregoś z rodziców. Raczej nie pozwalajmy na natychmiastowe branie na ręce dziecka przez nie znane mu osoby. Jakże często jesteśmy świadkami takich stanów przerażenia przy okazji spaceru. Przypadkowo spotkana znajoma uważa za swój obowiązek pogaworzyć z dzieckiem, oczywiście, nisko pochylając się nad jego wózkiem. I przeważnie zamiast promiennego uśmiechu spotyka się z dzikim wrzaskiem malca. Starajmy się dziecku oszczędzać takich emocji.

Wskazówki wychowawcze na trzeci kwartał życia dziecka

1. Należy towarzyszyć dziecku przy poznawaniu nowej osoby. Nie zostawiajmy w tym okresie dziecka samego z kimś dla niego obcym, do którego jeszcze nie zdążyło się przyzwyczaić!
2. Śpiewajmy dziecku piosenki, kołysanki.
3. Uczmy dziecko powtarzania takich gestów jak „pa-pa”, „kizia-mizia”, „ko-si-kosi”.
4. Należy prowadzić z dzieckiem tzw. zabawy paluszkowe, polegające na wypowiadaniu zrytmizowanego wiersza lub śpiewaniu piosenki z jednoczesnym wykonywaniem ruchów ilustrujących ją, np. „kosi-kosi”, „sroczka kaszkę warzyła”, „idzie rak nieborak”. Zabawy te sprzyjają utrwalaniu nie tylko fizycznego i emocjonalnego kontaktu z dzieckiem, ale też rozwojowi funkcji poznawczych i motoryki rąk.