Częstość występowania ciąż mnogich i porodów nie jest jednakowa u wszystkich narodowości. Ponadto występują dość znaczne wahania w zależności od rasy oraz położenia geograficznego krajów.
Mimo licznych badań, nie udało się dotychczas wyjaśnić, dlaczego częstotliwość występowania porodów bliźniaczych jest różna w zależności od położenia geograficznego i rasy.
Różnice w częstości narodzin dotyczą bliźniąt dwujajowych (waha się od 2,5 do 10%), natomiast częstość narodzin bliźniąt jednojajowych jest w populacji ludzkiej (ok. 4%) liczbą względnie stałą. Dodajmy, że dzięki upowszechnieniu się metody zapłodnienia in vitro, częstość występowania ciąż mnogich zwiększyła się.
Należy podkreślić, że jednym z głównych warunków prawidłowego rozwoju płodu w ciąży mnogiej jest fizjologiczny przebieg ciąży i odbycie porodu w terminie ciąży donoszonej. Ważne jest również, czy dzieci pochodzą z ciąży jednojajowej czy dwujajowej, bowiem śmiertelność płodów i noworodków, jak również liczba martwych urodzeń, jest znacznie większa w ciąży bliźniaczej jednojajowej. Na przykład martwe urodzenia w ciąży bliźniaczej dwujajowej są 3 – 4 razy częstsze niż w ciążach pojedynczych, zaś w ciąży bliźniaczej jednojajowej 6 – 7 razy częstsze. Przyczyn wysokiej śmiertelności płodów w ciąży bliźniaczej należy upatrywać w powikłaniach związanych z pępowiną i wadami rozwojowymi, jak również porodami przedwczesnymi (w 34 – 37 tygodniu ciąży), gdy urodzone płody są niedonoszone, niedojrzałe i w dużym procencie przypadków niezdolne do życia pozałonowego.
Nie można pominąć faktu, iż, wiele schorzeń zdarzających się w pojedynczych ciążach nabiera szczególnego znaczenia w przebiegu ciąży mnogiej, ze względu na znaczne zazwyczaj nasilenie tych powikłań, co jest zresztą uzasadnione zwiększeniem biologicznego i fizycznego obciążenia ustroju kobiety ciężarnej. Zrozumiałe jest, iż rozwój dwóch lub więcej płodów w ustroju matki musi prowadzić do znacznie wyraźniejszych zaburzeń w równowadze hormonalnej i wegetatywnej (duże łożysko lub więcej łożysk spełniają większą rolę jako narząd wydzielniczy i przemiany materii, niż łożysko w ciąży pojedynczej).
Z danych statystycznych wynika, że do najczęstszych powikłań spotykanych w ciążach mnogich należą zatrucia ciążowe, stany przedrzucawkowe, zapalenie miedniczek nerkowych, krwawienia w I i II połowie ciąży, niedokrwistość, wielowodzie i inne. Wymienione powikłania mają niekorzystny wpływ na rozwój płodów, zależnie od nadciśnienia krwi i zaburzeń hormonalnych u matki, a przede wszystkim zmian w tkance łożyskowej.
Zatrucia ciążowe występują w ciąży mnogiej 5 – 6 razy częściej niż w ciąży pojedynczej. Objawy występujące w późniejszych okresach ciąży to obrzęki, przede wszystkim kończyn dolnych, białkomocz oraz podwyższone ciśnienie krwi. Istnieje duża zależność między przyrostem ciężaru ciała w ciąży a zatrzymaniem wody w tkankach. Istotna jest zatem systematyczna kontrola ciężaru ciała ciężarnych w czasie wizyt w poradni i określanie przyrostu ciężaru ciała co 7 dni, ponieważ tygodniowy przyrost ciężaru o 2 kg może świadczyć o obrzękach jawnych lub utajonych.
Ciężarne z objawami zatrucia ciążowego mają większą skłonność do tycia niż ciężarne zdrowe. Warto jednak podkreślić, że objaw ten z różnych względów nie jest jeszcze zupełnie jasny i nie można go przypisywać tylko zatruciu ciążowemu. Nie rozstrzygnięto dotychczas jednoznacznie, co jest przyczyną, a co następstwem – czy przyrost ciężaru ciała jest większy dlatego, że ciężarna choruje na zatrucie ciążowe, czy odwrotnie – częściej chorują na zatrucia ciążowe ciężarne, które mają tendencję do tycia. Nie wiemy na razie, czy duży przyrost ciężaru ciała bez objawów zatrucia ciążowego jest szkodliwy. Wiadomo natomiast, iż ciężarne z tymi tendencjami mogą nie mieć objawów zatrucia ciążowego i urodzić zdrowe dzieci.
Przyjmujemy zatem (dotyczy to również ciąży pojedynczej) – iż przyrost ciężaru ciała w ciąży mnogiej jest nadmierny lub nieprawidłowy, jeżeli wyraźnie różni się od przyrostu w ciąży fizjologicznej. Typowa dla fizjologicznego przyrostu ciężaru jest ta sama szybkość wzrostu ciężaru w ostatnim trymestrze, jaka była w drugim. Nieprawidłowość w tym zakresie, zwłaszcza w ciąży mnogiej, ujawnia się w postaci obrzęków.
Również niedokrwistość w ciąży mnogiej można nazwać powikłaniem przede wszystkim ze względu na jej istotne znaczenie, zwłaszcza przy porodzie, a poza tym jest jednym z ważniejszych objawów zachwiania równowagi biochemicznej i morfologicznej ustroju kobiety ciężarnej. Niedokrwistość u ciężarnych w ciąży mnogiej występuje u co 5 kobiety.
Stwierdzono, że w ciąży mnogiej jednym z podstawowych czynników przyczyniających się do dużej śmiertelności płodów i noworodków jest wcześniactwo.
Gotowość skurczowa mięśnia macicy w ciąży pojedynczej osiąga swój punkt szczytowy w okresie 39 – 40 tygodnia ciąży, zaś w ciąży bliźniaczej najczęściej między 32 – 37 tygodniem, a nieraz wcześniej. Może to doprowadzić do fizjologicznej niewydolności szyjki, która jest jedną z przyczyn porodów niewczesnych lub przedwczesnych.
Z chwilą wystąpienia gotowości skurczowej macicy, przede wszystkim w ciąży mnogiej, wskazane jest leżenie i przyjmowanie środków rozkurczających, a najbardziej – wczesna hospitalizacja. Biorąc pod uwagę częstsze występowanie powikłań ciąż mnogich niż pojedynczych: wielowodzie, niewczesne i przedwczesne odchodzenie wód płodowych, i fakt, że w ponad 50% przypadków położenia płodów w ciąży mnogiej są nieprawidłowe – wydaje się w pełni uzasadniona wcześniejsza hospitalizacja ciężarnych z ciążą mnogą, już w okresie około 32 – 33 tygodnia ciąży. Przyczyniłoby się to do zmniejszenia liczby porodów niewczesnych i przedwczesnych, a tym samym do obniżenia wskaźników urodzeń bliźniąt z niskim ciężarem ciała oraz zmniejszenia śmiertelności okołoporodowych. Konieczna jest więc kontrola stanu zdrowia kobiet z ciążą mnogą w poradni „K” co 3 tygodnie, a w razie potrzeby częściej. Umożliwi to wczesne uchwycenie nieprawidłowości i pozwoli na ustalenie ewentualnych wskazań do leczenia szpitalnego.