Znaczenie niektórych czynników dla rozwoju dziecka uświadamiamy sobie dopiero wówczas, gdy ich zabraknie. Co to jest choroba sieroca?

Tak też występowanie choroby sierocej u dzieci oddanych do domu dziecka czy do szpitala (hospitalizm) ujawnia, jak niezbędna jest dziecku miłość rodzicielska. Udowodniono, że warunkiem zdrowia psychicznego jest stały, bliski i czuły kontakt z matką. Dodatkowymi czynnikami, prócz rozłąki z matką, jest niemożność zapewnienia dziecku stałego i trwałego kontaktu z jedną osobą (zmiany personelu, dyżury). Nowe środowisko, zabiegi, aparatura, wywołują u dziecka lęk. Istotnymi czynnikami wpływającymi niekorzystnie na rozwój jest ubóstwo bodźców i monotonny tryb życia.

Choroba sieroca przebiega jako proces, w którym można wyodrębnić kolejne fazy pogłębiania się zaburzeń. Początkowo dziecko reaguje protestem na rozłąkę z bliskimi, którą odczuwa jako ich trwałą utratę. Nie potrafi bowiem zrozumieć, że wróci do domu, kiedy będzie zdrowe. Rozpacz dziecka przejawia się płaczem, niepokojem, negatywizmem. Dziecko nie przyjmuje pokarmów, źle sypia. W ostatniej fazie choroby sierocej obserwuje się zobojętnienie i wyobcowanie. Wydaje się, że dziecko przystosowało się do otoczenia, jednak nie czyni postępów w rozwoju. Nie jest zainteresowane otoczeniem, występują u niego takie nawyki, jak kiwanie się. Rozwój psychoruchowy ulega zahamowaniu, a nawet następuje regresja (cofnięcie). Jedyną formą terapii jest stworzenie warunków do indywidualnego zajęcia się dzieckiem, otoczenie go miłością i opieką w domu rodzinnym lub w rodzinie adopcyjnej.

W celu ochrony dziecka przed szokiem, jaki przeżywa w chwili, gdy musi pozostać w szpitalu, pamiętajmy, by nigdy nie straszyć go lekarzem, zastrzykami i szpitalem, żłobkiem, przedszkolem, dziadkiem czy babcią itp. Osamotnienie w szpitalu może złagodzić zabrana z domu zabawka.

Pożegnanie z dzieckiem musi przebiegać w atmosferze spokoju. Nie wolno nam demonstrować swoich uczuć w sposób gwałtowny: płakać, tulić dziecko. Nasz niepokój udzieli się już i tak wystraszonemu dziecku, które nawet nie rozumiejąc wypowiadanych przez nas słów orientuje się w sytuacji na podstawie innych oznak (gesty, mimika). Także rozmowy z lekarzem, prowadzone w obecności dziecka, nie powinny zdradzać naszego lęku i wzmagać w dziecku poczucie zagrożenia.